Contents
1. Style podejmowania decyzji z perspektywy procesu przetwarzania informacji
• Ludzie różnią się między sobą sposobem, w jaki podejmują decyzje. Różnice te można określić na dwóch wymiarach. Pierwszy z nich to indywidualny sposób myślenia. Niektórzy z nas są bardziej racjonalni i logiczni w sposobie przetwarzania informacji. Racjonalny typ zanim podejmie decyzje sprawdza informacje i upewnia się, że są one logiczne i spójne. Inni większą wagę przykładają do intuicji i kreatywności. Tego typu osoby nie przetwarzają informacji w określonej sekwencji logicznej, za to mają zdolność patrzenia na problem w sposób całościowy.
• Drugi wymiar opisuje tolerancję jednostki na niejednoznaczność. Ponownie, niektórzy z nas mają na nią niską tolerancję. Ludzie ci wymagają spójności i porządku w sposobie strukturyzacji informacji. • Z drugiej strony, niektórzy z nas mogą tolerować wysoki poziom niejednoznaczności i są w stanie przetwarzać wiele wątków jednocześnie. Kiedy zestawimy ze sobą te dwa wymiary, powstają cztery style podejmowania decyzji: dyrektywny, analityczny, konceptualny i behawioralny. Choć te cztery wskazane style decyzyjne są od siebie odmienne, większość ludzi ma cechy charakterystyczne dla więcej niż jednego stylu. Dlatego też wykorzystując tę koncepcję do analizy stylu decyzyjnego poszczególnych jednostek należałoby raczej mówić o dominującym stylu i stylach alternatywnych, drugorzędnych.
• Styl dyrektywny. Osoby stosujące styl dyrektywy mają niską tolerancję na niejednoznaczności i są racjonalni i logiczni w swoim sposobie myślenia. Typ dyrektywny podejmuje szybkie decyzje i rozpatruje kwestie w krótkim horyzoncie czasowym. Skuteczność i szybkość w podejmowaniu decyzji często skutkuje podejmowaniem decyzji przy minimalnej ilości informacji i w oparciu o ocenę kilku najważniejszych opcji.
• Styl analityczny. Osoby stosujące styl analityczny mają znacznie większą tolerancję na niejednoznaczność niż styl dyrektywy. Potrzebują więcej informacji przed podjęciem decyzji i rozważają więcej alternatyw niż osoby stosujące styl dyrektywy. Tego typu osoby są uważane za ostrożnych decydentów, ale jednocześnie potrafiących poradzić sobie ze złożonymi wyzwaniami.
• Styl konceptualny. Osoby o konceptualnym stylu podejmowania decyzji mają tendencję do patrzenia bardzo szeroko, starając się objąć jak największe spektrum możliwych do wyboru wariantów. Skupiają się na długoterminowej analizie konsekwencji podejmowanych decyzji, są też bardzo dobrzy w znajdowaniu kreatywnych rozwiązań.
• Styl behawioralny. Osoby stosujące styl behawioralny dobrze współpracują z innymi. Są świadomi zróżnicowanych kompetencji innych osób, a przez to otwarci na sugestie innych. Często organizują spotkania do wymiany opinii, a także starają się unikać konfliktów. Akceptacja zespołu dla podejmowanych decyzji jest ważna dla osób reprezentujących styl behawioralny.
2. Podejmowanie decyzji z perspektywy poziomu partycypacji
• Lider podejmuje decyzję sam i ogłasza członkom grupy
• W tej sytuacji proces decyzyjny zajmuje niewiele czasu i nie wymaga zaangażowania innych osób. • Jest stosowany szczególnie w sytuacjach awaryjnych, w których natychmiastowe działanie ma kluczowe znaczenie. Kolektywne podejmowanie decyzji jest nieprzydatne, gdyż w tym przypadku liczy się szybkie działanie. Niestety, niektórzy liderzy korzystają z tego podejścia nawet wtedy, gdy sytuacja nie jest nadzwyczajna i można byłoby poświęcić więcej czasu na konsultacje i zastosowanie innego stylu podejmowania decyzji.
• Lider zbiera dane od kluczowych osób i decyduje
• W tym przypadku lider zwykle zbiera opnie współpracowników, uzupełnia wszystkie luki informacyjne i stara się zrozumieć specyfikę problemu, a następnie podejmuje decyzję samodzielnie. Ważne jest, aby dotrzeć do osób posiadających kluczowe informacje.
• Lider zbiera dane wejściowe od grupy i decyduje.
• Lider organizuje spotkanie grupowe i prosi o opinie; wysłuchuje zaprezentowanych pomysłów, a następnie na tej podstawie decyduje samodzielnie.
• Grupowe podejmowanie decyzji poprzez budowanie konsensusu.
• W tym przypadku lider jest częścią grupy i jak każdy inny uczestnik dyskusji dysponuje tylko jednym głosem. Grupa wspólnie przetwarza wszystkie pozyskane informacje, konfrontuje stanowiska i pracuje nad rozwiązaniem dopóki wszyscy się nie zgodzą na konkretną opcję. Konsensus zostaje osiągnięty wtedy, gdy wszyscy akceptują podjętą decyzję i mają poczucie, że ich opinie zostały wysłuchane.
• Lider deleguje proces decyzyjny na grupę.
• Lider w pełni deleguje podjęcie decyzji na grupę łącznie z tym, że nie bierze udziału w dyskusjach. To podejście wymaga od lidera aby bardzo klarownie i jednoznacznie nakreślił grupie, jakie kryteria muszą zostać spełnione, aby ich decyzja mogła była akceptowalna. Niespełnienie tych kryteriów może spowodować, że grupa będzie zmuszona wrócić do dyskusji lub lider powinien rozważyć zmianę sposobu podejmowania decyzji. Odpowiedzialny lider powinien mimo wszystko zachować sobie uprawnienia do ostatecznego zatwierdzenia decyzji grupowej.
Save As PDF
Title:
STYLE PODEJMOWANIA DECYZJI
Keywords
Style podejmowania decyzji, styl dyrektywny, styl analityczny, styl konceptualny, styl behawioralny
Author:
AGH
Languages:
English
Po zapoznaniu się z treścią uczestnik powinien:
a) Rozróżnić poszczególne style podejmowania decyzji
b) Opisać różne poziomy podejmowania decyzji
Description:
• Style podejmowania decyzji wynikajÄ… z różnic, które można rozpisać na dwóch wymiarach.
• Osoby stosujÄ…ce styl dyrektywny w podejmowaniu decyzji majÄ… niskÄ… tolerancjÄ™ na niepewność sÄ… bardzo racjonalni w swoich wyborach.
• Osoby stosujÄ…ce styl analityczny posiadajÄ… znacznie wiÄ™kszÄ… tolerancjÄ™ na niejednoznaczność sytuacji, w której muszÄ… podejmować decyzjÄ™.
• Osoby reprezentujÄ…ce styl konceptualny majÄ… tendencjÄ™ do szerokiego patrzenia na problem i generowania dużej liczby potencjalnych rozwiÄ…zaÅ„.
• Osoby reprezentujÄ…ce styl behawioralny majÄ… Å‚atwość pracy z innymi.
• Można wyróżnić 5 różnych stylów decyzyjnych ze wzglÄ™du na stopieÅ„ partycypacji w procesie decyzyjnym.
1. Style podejmowania decyzji z perspektywy procesu przetwarzania informacji • Ludzie różnią się między sobą sposobem, w jaki podejmują decyzje. Różnice te można określić na dwóch wymiarach. Pierwszy z nich to indywidualny sposób myślenia. Niektórzy z nas są bardziej racjonalni i logiczni w sposobie przetwarzania informacji. Racjonalny typ zanim podejmie decyzje sprawdza informacje i upewnia się, że są one logiczne i spójne. Inni większą wagę przykładają do intuicji i kreatywności. Tego typu osoby nie przetwarzają informacji w określonej sekwencji logicznej, za to mają zdolność patrzenia na problem w sposób całościowy. • Drugi wymiar opisuje tolerancję jednostki na niejednoznaczność. Ponownie, niektórzy z nas mają na nią niską tolerancję. Ludzie ci wymagają spójności i porządku w sposobie strukturyzacji informacji. • Z drugiej strony, niektórzy z nas mogą tolerować wysoki poziom niejednoznaczności i są w stanie przetwarzać wiele wątków jednocześnie. Kiedy zestawimy ze sobą te dwa wymiary, powstają cztery style podejmowania decyzji: dyrektywny, analityczny, konceptualny i behawioralny. Choć te cztery wskazane style decyzyjne są od siebie odmienne, większość ludzi ma cechy charakterystyczne dla więcej niż jednego stylu. Dlatego też wykorzystując tę koncepcję do analizy stylu decyzyjnego poszczególnych jednostek należałoby raczej mówić o dominującym stylu i stylach alternatywnych, drugorzędnych. • Styl dyrektywny. Osoby stosujące styl dyrektywy mają niską tolerancję na niejednoznaczności i są racjonalni i logiczni w swoim sposobie myślenia. Typ dyrektywny podejmuje szybkie decyzje i rozpatruje kwestie w krótkim horyzoncie czasowym. Skuteczność i szybkość w podejmowaniu decyzji często skutkuje podejmowaniem decyzji przy minimalnej ilości informacji i w oparciu o ocenę kilku najważniejszych opcji. • Styl analityczny. Osoby stosujące styl analityczny mają znacznie większą tolerancję na niejednoznaczność niż styl dyrektywy. Potrzebują więcej informacji przed podjęciem decyzji i rozważają więcej alternatyw niż osoby stosujące styl dyrektywy. Tego typu osoby są uważane za ostrożnych decydentów, ale jednocześnie potrafiących poradzić sobie ze złożonymi wyzwaniami. • Styl konceptualny. Osoby o konceptualnym stylu podejmowania decyzji mają tendencję do patrzenia bardzo szeroko, starając się objąć jak największe spektrum możliwych do wyboru wariantów. Skupiają się na długoterminowej analizie konsekwencji podejmowanych decyzji, są też bardzo dobrzy w znajdowaniu kreatywnych rozwiązań. • Styl behawioralny. Osoby stosujące styl behawioralny dobrze współpracują z innymi. Są świadomi zróżnicowanych kompetencji innych osób, a przez to otwarci na sugestie innych. Często organizują spotkania do wymiany opinii, a także starają się unikać konfliktów. Akceptacja zespołu dla podejmowanych decyzji jest ważna dla osób reprezentujących styl behawioralny. 2. Podejmowanie decyzji z perspektywy poziomu partycypacji • Lider podejmuje decyzję sam i ogłasza członkom grupy • W tej sytuacji proces decyzyjny zajmuje niewiele czasu i nie wymaga zaangażowania innych osób. • Jest stosowany szczególnie w sytuacjach awaryjnych, w których natychmiastowe działanie ma kluczowe znaczenie. Kolektywne podejmowanie decyzji jest nieprzydatne, gdyż w tym przypadku liczy się szybkie działanie. Niestety, niektórzy liderzy korzystają z tego podejścia nawet wtedy, gdy sytuacja nie jest nadzwyczajna i można byłoby poświęcić więcej czasu na konsultacje i zastosowanie innego stylu podejmowania decyzji. • Lider zbiera dane od kluczowych osób i decyduje • W tym przypadku lider zwykle zbiera opnie współpracowników, uzupełnia wszystkie luki informacyjne i stara się zrozumieć specyfikę problemu, a następnie podejmuje decyzję samodzielnie. Ważne jest, aby dotrzeć do osób posiadających kluczowe informacje. • Lider zbiera dane wejściowe od grupy i decyduje. • Lider organizuje spotkanie grupowe i prosi o opinie; wysłuchuje zaprezentowanych pomysłów, a następnie na tej podstawie decyduje samodzielnie. • Grupowe podejmowanie decyzji poprzez budowanie konsensusu. • W tym przypadku lider jest częścią grupy i jak każdy inny uczestnik dyskusji dysponuje tylko jednym głosem. Grupa wspólnie przetwarza wszystkie pozyskane informacje, konfrontuje stanowiska i pracuje nad rozwiązaniem dopóki wszyscy się nie zgodzą na konkretną opcję. Konsensus zostaje osiągnięty wtedy, gdy wszyscy akceptują podjętą decyzję i mają poczucie, że ich opinie zostały wysłuchane. • Lider deleguje proces decyzyjny na grupę. • Lider w pełni deleguje podjęcie decyzji na grupę łącznie z tym, że nie bierze udziału w dyskusjach. To podejście wymaga od lidera aby bardzo klarownie i jednoznacznie nakreślił grupie, jakie kryteria muszą zostać spełnione, aby ich decyzja mogła była akceptowalna. Niespełnienie tych kryteriów może spowodować, że grupa będzie zmuszona wrócić do dyskusji lub lider powinien rozważyć zmianę sposobu podejmowania decyzji. Odpowiedzialny lider powinien mimo wszystko zachować sobie uprawnienia do ostatecznego zatwierdzenia decyzji grupowej.